Türkiye Okul Öncesi Eğitimini Geliştirme Derneği
Kamuoyu Açıklaması
Erken öğrenmenin niteliğine yönelik farkındalığın geliştirilmesi için savunuculuk faaliyetleri yürüten derneğimiz, 30.04.2024 tarihinde asansör konuşması tekniğiyle MEB tarafından açıklanan Taslak Okul Öncesi Eğitim Programı’na ilişkin bir fikir toplantısı düzenlenmiştir. Bu toplantıya okul öncesi eğitim alanından tüm paydaşlar davet edilmiştir. Öğretmenler, öğretmen adayları, veliler ve akademisyenler toplantıya katılmıştır. Toplantının sonuç raporu kamuoyunun bilgisine sunulmaktadır :
Görüşler
- MEB, okul öncesi eğitim kademesi için 2024 yılı Şubat ayında Eğitim Programı güncellemesi yapmıştı. TYMM taslak okul öncesi eğitim programı, güncellenen programın yayınlanmasının üzerinden daha üç ay geçmeden yayınlanmıştır. Şu anda okul öncesi eğitim alanında üç ay içinde iki yeni okul öncesi eğitim programı yayınlanmasının gerekçeleri anlaşılamamıştır.
- Okul öncesi eğitim ülkemizde 0-69 aylık çocukları kapsamakta ancak TYMM okul öncesi eğitim programında belirli bir yaş aralığından söz edilememektedir. Bu programda yer alan becerilerin hangi yaş grubuna yönelik olduğu belirsizdir.
- Okul öncesi eğitim programlarının temel iki dayanağı vardır. Biri araştırma temelli olması, diğeri ise oyun temelli olmasıdır. TYMM okul öncesi eğitim programı araştırma verilerine dayanmamaktadır ve programda çocukta beceri gelişiminin temeli olan oyun etkinliği yoktur. Programda oyun etkinliği, bir yönteme indirgenmiştir; etkinlik olarak yok sayılmıştır.
- Gelişmiş ülkeler, eğitim kademelerini anaokulu gibi somut deneyimlere dayanan oyun temelli deneyimlere dönüştürme çabasında iken taslak okul öncesi eğitim programı didaktik öğrenme anlayışıyla hazırlanmıştır.
- TYMM programları sadeleşme iddiasıyla kamuoyuna tanıtılmıştır ancak okul öncesi eğitim programı 388 sayfasıyla aşırı yoğunlaştırılmış, soyut beceriler içermesiyle sadeleştirilmemiş; tersine Türkiye tarihinin gelmiş geçmiş en yoğun okul öncesi eğitim programı olmuştur.
- Okul öncesi eğitim programında toplum katılımı adıyla STK’lara geniş yer verilmiştir. Okul öncesi eğitim bilinçli ve profesyonel eğitimciler tarafından verilmesi gereken bir eğitimdir. STK’ların okul öncesi eğitim verme yetkisi yoktur. Bu yetki MEB programı doğrultusunda yalnızca okul öncesi öğretmenlerine aittir.
- TYMM okul öncesi eğitim programı bir izleme sistemi içermemektedir. Verilen hizmetin ve taslak programın etkisinin hangi kriterlere göre değerlendirileceği muğlaktır.
- Ancak gelişimsel olarak takip edilen çocuğun bireysel olarak öğrenmesi ve beceri edinmesi desteklenebilir. Her bir gelişim alanının alan becerisi olarak açıklamasında gelişim özellikleri dikkate alınmalıdır. Gelişimsel yaklaşım taslak programda yeterince yer almamıştır.
- Taslak programı nitelikli uygulamak için öğretmen yetiştiren lisans programlarının da değişmesi gerekmektedir.
- Taslak programın uygulanmasında eğitim el kitapçıklarına ihtiyaç duyulmaktadır.
- Öğretmenlerin programı uygulaması için programın anlatımında daha sade ve anlaşılır bir dil kullanılmalıdır.
- Ülkemizde okul öncesi öğretmenlerin matematik okuryazarlıkları yeni programın matematik alan becerilerinde oldukça karmaşık bir yaklaşım benimsediği düşünülmektedir.
- Etkinliklerin adı olmadan ardı ardına sıralanması, zaten geçiş etkinliklerinde zorluk yaşayan öğretmenler için taslak programın uygulanabilir olmadığını düşündürmektedir.
- Öğretmenler taslak programı incelerken doldurmaları gereken formlara odaklandıklarını belirterek evrak yükünün fazla olduğunu bildirmişlerdir.
- Öğretmenlerin büyük bir bölümü programa görüş bildirme süresi içinde programı okuyamadığını belirtmiştir.
- Öğretmenler, bu programdan sonra çocukların ilkokul yerine ortaokula devam edeceğini düşündüğünü belirtmiştir.
- Öğretmenler taslak programın masa başında hazırlandığını düşünmüştür.
- Taslak program görüşlere açılmıştır ancak alınan görüşlerin değerlendirilme sürecine yönelik endişeler söz konusudur.
- Taslak program alanda çalışan öğretmenlerde heyecan yerine kaygı yaratmıştır.
GÖRÜŞLERİN ÖZETİ :
Programda araştırma temelli ve kanıt odaklı bir yaklaşım benimsenmelidir. Soyut becerilerden arındırılmalı, sadeleştirilmeli ve en fazla 100 sayfa ile sınırlanmalıdır. Gelişimsel ve oyun temelli beceri programı olarak yeniden yapılandırılmalıdır. Programın uygulanması sürecinde kapsamlı bir izleme sistemi kurulmalı, başta YÖK programı güncellenmeli ve nitelikli hizmet içi eğitim programları hayata geçirilmelidir. Programın uygulanmasına elverişli zemin hazırlayan sınıf ortamları iyileştirilmeli ve sınıf mevcutları kalite kriterlerinin öngördüğü öğretmen/çocuk oranına uygun hale getirilmelidir. Programın en az üç yıl pilotlaması yapılmalı ve eğitim el kitapçıkları hazırlanmalıdır.STK’ların okul öncesi eğitimdeki rolü tanımlanmalı ve sınırlanmalıdır. Program, uygulama gerçekleri ve çocukların gereksinimlerine dayalı olarak nihai hale getirilmelidir.
